5 mei

5 mei is in Nederland de datum van de nationale bevrijdingsdag. Zoals 4 mei dé datum is voor de nationale dodenherdenking. (Al menen sommigen daar van te moeten afwijken! Natuurlijk laten zij wél op zondag allerlei hulpverleners (ambulance, brandweer, politie) uitrukken. Dan is zondagsrust ineens niet meer zo belangrijk.)

Op deze data bekijk ik altijd een tweetal documentaires: "Once brothers" (over de vriendschap tussen Vlade Divac (Serviër) en Drazen Petrovic (Kroaat)) en "the Other Dream Team" (over de nationale basketballploeg (Olympische spelen 1992) van Litouwen).

Twee, voor mij, aangrijpende documentaires over mensen (landen) die zijn getroffen door een oorlog. Litouwen werd in de Tweede Wereldoorlog bezet door de Russen. Kroatië en Servië waren beiden deel van Joegoslavië maar voerden begin jaren '90 (rond 1992) oorlog met elkaar. Litouwen vierde tijdens de Olympische spelen haar onafhankelijkheid (vrij gekomen uit de Sovjet-Unie) terwijl Servië niet deelnam aan diezelfde Olympische spelen van 1992.

Deze landen beschikten allen over, mijns inziens, geweldige spelers. Hier mijn samenstelling van een all-star team met spelers uit de verschillende landen.

Point-guard (officieel was hij een shooting-guard): Šarūnas Raimondas Marčiulionis (Litouwen)
Shooting-guard: Dražen Petrović (Kroatië)
Small-forward: Toni Kukoč (Kroatië)
Power-forward (officieel center): Vlade Divac (Servië)
Center: Arvydas Sabonis (Litouwen)
6e man power-forward/center: Dino Rađa (Kroatië) 

Op deze Olympische spelen van 1992 pakte Kroatië (dus zonder Vlade Divac!) de zilveren medaille, het brons was voor Litouwen (tijdens de medailleceremonie gekleed in zeer kleurrijke shirts die ze cadeau hadden gekregen van de rockgroep "Grateful Dead"). In de wedstrijd om de derde plaats had Litouwen gewonnen van de ploeg van de voormalige USSR (Sovjet-Unie). 

In Litouwen hadden de mensen te maken gehad met lange wachtrijen in de supermarkt voor (in onze beleving) gewone dingen als brood, kaas, melk, fruit. Burgers werden gedeporteerd naar Siberië. In het voormalig Joegoslavië was er sprake van etnische zuiveringen, waren er concentratiekampen. De beelden ken ik maar eerlijk gezegd kan ik me daar niets bij voorstellen. In die zin: ik kan niet zeggen tegen iemand die het heeft meegemaakt "Oh, ik begrijp hoe je je voelt". Want dat is gewoon niet zo! Dat weet je pas als je het zelf hebt meegemaakt. Enig inlevingsvermogen kun je wel hebben maar dat haalt het bij lange na niet bij een persoonlijke ervaring! Je mag daar denk ik blij om zijn als je die ervaring niet hebt. Laten we dan ook zorgen dat zoiets nooit meer gebeurt. (Gezien allerlei brandhaarden helaas een kansloze missie.)